| Het SKOV bestuur met de Jozefschool op de achtergrond |
Bijna overal
in Nederland lopen de leerlingaantallen terug waardoor er scholen moeten worden
gesloten. Zo ook in het ooit kinderrijke
Volendam dat op circa 20.000 inwoners 10 basisscholen telt. Samen met de school
voor voortgezet onderwijs Don Bosco vallen ze onder het bestuur van de
Stichting Katholiek Onderwijs Volendam (SKOV). De stichting voorziet dat er in
de nabije toekomst twee scholen zullen moeten worden gesloten. In 2013 werd al
eens eerder besloten de Jozefschool te sluiten. Als gevolg van de protesten van
de ouders werd het besluit ingetrokken. Nader onderzoek moest uitwijzen hoe op
beredeneerde wijze tot de keuze van sluiting van een van de tien scholen kon
worden gekomen.
De Jozefschool is uniek
In 2014
vierde de Jozefschool haar 100-jarig bestaan. Het is de enige basisschool in de
‘Oude kom’ zoals het centrum van Volendam wordt genoemd. Leerlingen en hun
ouders vormen een weerspiegeling van de bevolking van de ‘Oude Kom’ en die is
nogal anders en diverser dan in de andere wijken van Volendam. De diversiteit
wordt door de betrokkenen als uniek beleefd en meer dan bij andere basisscholen
draagt de Jozefschool bij aan de gemeenschapsbeleving van de inwoners van de ‘Oude
Kom’. Het is de belangrijkste reden
waarom de inwoners van het centrum geen afstand willen doen van hun ‘eigen’
school. De school floreert. De ouders
zijn zeer betrokken. De aanwas van kinderen in het centrum is groot genoeg om
het leerlingenaantal voor de komende jaren op peil te houden.
Geen vrije schoolkeuze heeft de SKOV
schatrijk gemaakt
De omvang
van de rijkdom van de onderwijsstichting is zodanig dat er geld genoeg is om
problemen op te lossen. In Volendam bestaat geen vrije schoolkeuze. De
onderwijsstichting bepaalt naar welke school de leerlingen gaan. Door het
schuiven met leerlingen werden de bestaande scholen maximaal benut. Dat
economisch model heeft de SKOV geen windeieren gelegd. Ze behoort tot de
rijkste onderwijsstichtingen van het land. Dat economische model ligt ook ten
grondslag aan de keuze om de Jozefschool te sluiten. Om te blijven beantwoorden
aan de eisen heeft de school een verbouwing nodig van ongeveer één miljoen. Dat
vindt de onderwijsstichting te kostbaar. Dus komt de florerende school als
eerste in aanmerking voor sluiting.
Als ze er in Volendam niet uitkomen,
spreken de centen
Het behoort
een beetje tot de Volendamse cultuur om het over van alles en nog wat oneens te
zijn. Er spelen altijd een groot aantal verschillende belangen en inzichten. Die cultuur heeft twee oplossingen voortgebracht.
De eerste is het ‘bazenmodel’. De SKOV is ook daar een goed voorbeeld van. De
zojuist afgetreden bestuurders Dick Mooijer en Freek de Boer hebben een aantal
jaren een soort dictatoriaal beleid gevoerd. Wat zij wilden, moest gebeuren. Zij
besloten in 2013 dat de Jozefschool maar dicht moest. Daar kwam zoveel
weerstand tegen dat ze het besluit introkken. Nu is de tweede oplossing aan de
beurt. Als ze er in Volendam niet uitkomen, spreken de centen. Er wordt gekeken
naar wat het minste kost of het meeste (en voor wie) opbrengt. Dit model is nu
aan de orde. Het bestuur heeft gekeken welke school bij instandhouding de
meeste kosten met zich meebrengt. Of die discussiestopper in dit geval
geaccepteerd zal worden is nog maar de vraag. De GMR, de gemeenschappelijke
medezeggenschapsraad is nog lang niet overtuigd en vindt dat ze te weinig
gegevens heeft om tot een afgewogen oordeel te komen.
Centen verdringen waarden en gezond
verstand
Wie alleen
naar de centen kijkt, kijkt weg van een aantal andere belangrijke onderwerpen
die bij een keuze een rol zouden moeten spelen. ‘Alles van waarde is weerloos als geld een
hoofdrol speelt’, zou je met een variant op de dichtregels van Lucebert kunnen
zeggen. En er staat heel wat van waarde op het spel. Ik zou dat niet zo
gemakkelijk kunnen zeggen als het om een armlastige onderwijsstichting gaat.
Maar er is gewoon meer dan genoeg geld beschikbaar. Geld dat besteed kan worden
om het voorzieningenniveau in het centrum voor de bevolking op peil te houden,
geld dat het gemeenschapsgevoel in stand kan houden, geld dat besteed worden om
belangrijke waarden in stand te houden. Geld dat op de goede manier wordt
gebruikt, in plaats van op de verkeerde manier. De schatkist van de SKOV hoeft
niet zo nodig nog voller te worden.
Gezond verstand
Er zijn nog
wel andere manieren om te laten zien dat gezond verstand het af laat weten als
er alleen naar de centen wordt gekeken. Volgens de bevolkingsstatistieken kan
de Jozefschool de komende jaren op een aanwas van 30 tot 44 kinderen rekenen.
Meer dan genoeg om de school in stand te houden. Aan de westrand van het dorp
ligt dat heel anders. Daar staan drie basisscholen. Voor de komende drie jaren
moet rekening worden gehouden met een aanwas van respectievelijk 56, 37 en 43
kinderen. Alleen de aanwas in het eerste jaar is voldoende om nog twee scholen
in stand te houden. Daarna levert de verouderende wijk onvoldoende aanwas om
zelfs nog twee scholen in stand te houden. Om dat toch te kunnen bereiken zal
de SKOV kinderen uit andere wijken verplichten om naar scholen te gaan die
dreigen leeg te lopen. Er zal worden gesleept met kinderen om het beleid in
stand te houden. Het gebruik van kinderen uit andere wijken om leeglopende
scholen gevuld te houden zal in de toekomst ook voor de nodige deining zorgen.
Met de kinderen van de Jozefschool zal ook worden gesleept. Hoewel het
SKOV-bestuur zegt ze te willen laten verhuizen naar de Petrusschool, wijzen
insiders er op dat dit onhoudbaar is en de kinderen verdeeld zullen moeten
worden over de Petrusschool en de Nicolaasschool. Geldgestuurd beleid alsof de
onderwijskoepel een onderneming is die winst moet maken ten koste van ouders en
hun kinderen.
Nieuwe bestuurder
Sinds 1
februari heeft de onderwijskoepel een professionele bestuurder, Hans van
Rooijen, die de twee amateur-bestuurders Mooijer en de Boer vervangt. De
laatste twee hebben hem echter hun erfenis achtergelaten in de vorm van het
besluit dat de Jozefschool dicht moet. Hans van Rooijen heeft geen aandeel in
het besluit gehad, wel kreeg hij opdracht om het aan de betrokkenen bekend te
maken. Van Rooijen is opgezadeld met het uitvoeren van het besluit en zal ook
als eerste met veel tegenstand te maken krijgen. Het is te hopen dat hij als
onderwijsman de ruimte zal nemen om het beleid meer op onderwijsdoelen en
onderwijswaarden te schoeien dan zijn amateuristische geldbeluste voorgangers.
Hij heeft één ding mee. Welke school er ook zal worden gesloten, er hoeft
niemand werkeloos te worden. Het berekende personeelsverloop voor de komende
jaren biedt ruimte genoeg om iedereen te herplaatsen. Dat in aanmerking nemend
geeft veel ruimte voor een op onderwijswaarden en gemeenschapswaarden gebaseerd
besluit over welke basisschool het eerst in aanmerking komt om te worden
gesloten. Wat mij betreft is dat in ieder geval niet de Jozefschool. Er is geld
genoeg om er voor te zorgen dat die nog jaren mee kan en hij is die investering
meer dan waard.
Maar voordat
hij aan die klus begint zou Hans van Rooijen hulp moeten zoeken om het huidige
amateuristische bestuur van de onderwijskoepel te vervangen door mensen met
visie en gezond verstand.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten